Στο ίδιο πλαίσιο μελετάται η επίδραση των προπονητών καθ’ όλη τη διάρκεια της αθλητικής καριέρας. Οι έρευνες εστιάζουν σε μεγάλο βαθμό στον πρώτο προπονητή που θα συναντήσει το παιδί στην εισαγωγή του στον αθλητισμό, αναδεικνύοντας έτσι τον καθοριστικό του ρόλο.

Ο πρώτος προπονητής είναι «υπεύθυνος» να παρουσιάσει την πρώτη εικόνα στον νεαρό αθλητή για το περιεχόμενο του αθλητισμού. Του δείχνει πόσο ευχάριστο μπορεί να είναι το περιβάλλον του αθλητισμού (ή και το αντίθετο), δομεί ένα πλαίσιο που αναπτύσσει ευχάριστα συναισθήματα, τα οποία θα καθορίσουν αν το παιδί θα παραμείνει τόσο άμεσα όσο και σε βάθος χρόνου στο αθλητικό περιβάλλον. Αν ο πρώτος του προπονητής ασκήσει θετική επίδραση στον αθλητή είναι πολύ πιθανόν να συνεχίσει και να παραμείνει στον αθλητισμό. Όσο πιο θετική είναι η εικόνα του προπονητή τόσο πιο βαθιά επίδραση θα έχει στη συναισθηματική διάσταση του παιδιού.

Ένας προπονητής που παρουσιάζεται φιλικός και θετικός, με κινητικότητα και διάθεση, η οποία φανερώνει την όρεξή του να δουλέψει με τα παιδιά (το στοιχείο αυτό τα παιδιά το εισπράττουν έντονα), με τάση να βοηθήσει όποιο παιδί χρειαστεί, με ενδιαφέρον για το παιδί ως άνθρωπο και έπειτα ως μελλοντικό αθλητή, δηλώνοντας αποδοχή για το κάθε παιδί (αποφεύγοντας να διερευνήσει να «το έχει» ή «δεν το έχει»), στοιχείο το οποίο θα συμβάλλει στην ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης του παιδιού.

Η συμπεριφορά του πρώτου προπονητή δείχνει καθοριστική σε βασικές έννοιες με τις οποίες το παιδί θα δομήσει το αθλητικό περιβάλλον. Θα καλλιεργήσει το σεβασμό, τη συνεργατικότητα, τη συνέπεια, τη διάθεση για προσπάθεια, την εμπιστοσύνη καθώς θα ταυτιστεί με ένα πρότυπο το οποίο εκδηλώνει ανάλογη συμπεριφορά. Αν εμπιστευτεί τον πρώτο προπονητή, είναι πιο πιθανό να παραμείνει στο άθλημα και παράλληλα να αναπτύξει το ίδιο το παιδί εμπιστοσύνη για τον εαυτό του στο μέλλον.

Αν ο αθλητής στο μέλλον συνεχίσει στον αθλητισμό, αν λάβει ωφέλιμα στοιχεία από τον αθλητισμό, αν εξελιχθεί σε αθλητή υψηλού επιπέδου και αν τελικά ασκείται ως ενήλικας υιοθετώντας την άσκηση στην καθημερινότητά του, θα έχει καθοριστικό ρόλο ο πρώτος προπονητής. Για να εξελιχθεί κάποιος χρειάζεται κίνητρο και επιθυμία και ο πρώτος προπονητής είναι εκείνος που διαμορφώνει το περιβάλλον για να αναπτυχθεί η επιθυμία των παιδιών για τον αθλητισμό σε μικρή ηλικία. Αν πρωταγωνιστήσει ο αθλητής, θα οφείλει πολλά στον πρώτο προπονητή. Τον βοήθησε να αναπτύξει ως παιδί μια δεύτερη πολύ σημαντική ιδιότητα, αυτή του αθλητή!

Γιάννης Ζαρώτης

Ψυχολόγος-Αθλητικός Ψυχολόγος